10.7.07

Λύματα 750 εργοστασίων στον Ασωπό

Καθημερινή, Της Λινας Γιανναρου


Την ώρα που σε όλο τον κόσμο, η προστασία των υδάτινων πόρων αποτελεί προτεραιότητα (η Παγκόσμια Ημέρα για τα Νερά συνοδεύθηκε από πληθώρα δυσοίωνων προβλέψεων), στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια μας -από το οποίο υδρεύονται οικισμοί και αρδεύονται καλλιέργειες- ως αγωγό απομάκρυνσης βιομηχανικών αποβλήτων. Το πραγματικό σκάνδαλο έγκειται στο γεγονός ότι αυτό γίνεται νόμιμα. Ο λόγος για τον πολύπαθο Ασωπό, ο οποίος δέχεται καθημερινά τα λύματα όχι ενός, ούτε δύο, αλλά... 750 μικρών και μεγάλων εργοστασίων (μεταξύ των οποίων και η κρατική ΕΑΒ) που βρίσκονται εγκατεστημένα στις όχθες του. Ετσι, αντί για πολύτιμους μικροοργανισμούς, στα νερά του σήμερα μεταφέρει κάδμιο, μόλυβδο και χρώμιο, με τα οποία «εμπλουτίζει» όχι μόνο τη θάλασσα όπου κάθε καλοκαίρι κάνουν μπάνιο χιλιάδες Ελληνες και ξένοι τουρίστες (χύνεται στο νότιο Ευβοϊκό στην περιοχή του Ωροπού), αλλά κυρίως τον υδροφόρο ορίζοντα της Αττικής και της Βοιωτίας, δηλητηριάζοντας το νερό που μια τεράστια περιοχή της χώρας χρησιμοποιεί για ύδρευση και άρδευση.

Οι κάτοικοι των Οινοφύτων, του Ωρωπού, του Χαλκουτσίου και των άλλων περιοχών που «βρέχει» ο ποταμός, έχουν βαρεθεί πια να διαμαρτύρονται. Σχεδόν 40 χρόνια έχουν περάσει από το 1969, όταν, με Προεδρικό Διάταγμα, ο Ασωπός χαρακτηρίσθηκε «αγωγός παροχέτευσης επεξεργασμένων λυμάτων» και ξεκίνησε η χημική επιβάρυνσή του. Σήμερα, το εν λόγω Π.Δ. όχι μόνο εξακολουθεί να ισχύει (κανείς δεν φαίνεται να παρατηρεί την αναντιστοιχία με τις εξαγγελίες περί προστασίας των ποταμών), αλλά επιπλέον, όπως δείχνουν οι αναλύσεις, δεν λαμβάνεται καμιά μέριμνα ώστε τα λύματα που δέχεται το ποτάμι να υφίστανται στοιχειώδη επεξεργασία. Γιατί οι βιομηχανίες να ξοδεύουν χρήματα για να λειτουργούν τους βιολογικούς καθαρισμούς (για τους οποίους πολλοί επιδοτήθηκαν), όταν κανείς δεν τους ελέγχει;

Τετραπλασιάστηκαν τα θύματα από καρκίνο στα Οινόφυτα εξ αιτίας της μόλυνσης με τα βαρέα τοξικά των βιομηχανιών
«Μην το ψάχνεις, oμερτά. Εδώ κλείνουν στόματα, δεν είναι παίξε-γέλασε». Πράγματι, ο κώδικας σιωπής στα Οινόφυτα είναι τόσο ισχυρός που έχει καταφέρει να καλύψει ένα άνευ προηγουμένου σκάνδαλο, που αφορά στην επιβάρυνση του οικοσυστήματος και της υγείας των κατοίκων της περιοχής από την εδώ και 30 χρόνια απόρριψη ανεπεξέργαστων βιομηχανικών αποβλήτων στον πολύπαθο Ασωπό ποταμό. Λίγες ημέρες μετά την απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θήβας να επιβάλει σε έξι υπευθύνους βιομηχανιών που βρέθηκαν ένοχοι για «σοβαρή επιβάρυνση του περιβάλλοντος» την ποινή των... 3-5.000 ευρώ *

[...]

Στην πάλαι ποτέ εύφορη πεδιάδα των Οινοφύτων σήμερα καλλιεργείται κατά 90% με... καρότο. Είναι το μόνο που μπορεί να «αντέξει» τη χημική επιβάρυνση του εδάφους και του νερού. Αντίστοιχα, ενώ ο ποταμός Ασωπός, στο τμήμα πριν από τη βιομηχανική περιοχή φιλοξενεί στις όχθες του οργιώδη βλάστηση και σημαντική πανίδα, αυτή σταδιακά εξαφανίζεται στα Οινόφυτα. Το μόνο που επιζεί είναι οι καλαμιώνες, αρκετά ανθεκτικοί στη ρύπανση από τα απόβλητα.

Κανείς όμως δεν φαίνεται να παρατηρεί τη συνολική εικόνα. Αναμενόμενο. Στα Οινόφυτα βρίσκονται εγκατεστημένες οι μεγαλύτερες βιομηχανίες της χώρας (1.080 είναι εγγεγραμμένες στα μητρώα της Πυροσβεστικής), έχοντας βρει πρόσφορο έδαφος λόγω της απουσίας χωροταξικού σχεδιασμού (η μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή δεν είναι χαρακτηρισμένη «βιομηχανική ζώνη»). Εξαιτίας του «διάτρητου» θεσμικού πλαισίου και, κυρίως, επειδή οι αρμόδιες αρχές κάνουν τα στραβά μάτια, έως σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα των μονάδων απορρίπτουν ανεπεξέργαστα τα απόβλητά τους στον Ασωπό ποταμό επιβαρύνοντας τον υδροφόρο ορίζοντα, δηλαδή το νερό από το οποίο υδρεύεται ο Δήμος Οινοφύτων.


Ωστόσο, ενώ πρόκειται για -έστω και άτυπη- βιομηχανική περιοχή, το νερό που αντλείται από τα αντλιοστάσια του Δήμου (βρίσκονται στις όχθες του Ασωπού) προκειμένου να διοχετευθεί στο δίκτυο ύδρευσης των Οινοφύτων, δεν υποβάλλεται σε έλεγχο για βαρέα μέταλλα, παρά μόνο σε μικροβιολογικό έλεγχο. Μόνο μετά την επιμονή ιδιωτών, απλών κατοίκων των Οινοφύτων, έγινε ο πρώτος έγκυρος χημικός έλεγχος του πόσιμου νερού της περιοχής, που αποκάλυψε το μέγεθος της ρύπανσης. Ήταν το 2004. Έκτοτε, οι μετρήσεις επαναλαμβάνονται σε ετήσια βάση με ευθύνη του Δήμου και εμφανίζουν τα ίδια -άκρως ανησυχητικά- αποτελέσματα: το νερό που πίνουν οι περίπου 30.000 μόνιμοι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής των Οινοφύτων (οι οποίοι ξεπερνούν τους 100.000 το καλοκαίρι) και το νερό που χρησιμοποιούν οι βιομηχανίες τροφίμων για την παραγωγή των προϊόντων τους είναι επιβαρυμένο, μεταξύ άλλων, με νιτρικά και εξασθενές χρώμιο πάνω από τα όρια ασφαλείας. Όπως αναφέρει το έγγραφο του Γενικού Χημείου του Κράτους που συνοδεύει τις τελευταίες χημικές και μικροβιολογικές εξετάσεις δειγμάτων νερού από τα Οινόφυτα (Απρίλιος 2007), «οι υδρευτικές γεωτρήσεις των Οινοφύτων (αντλιοστάσια 2 και 3) εμφανίζουν ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών ιόντων και χρωμίου».

Σημειώνεται ότι το εξασθενές χρώμιο είναι τοξικό, ανήκει στις καρκινογόνες ουσίες και -το κυριότερο- είναι βιοσυσσωρεύσιμο. Δεν αποβάλλεται δηλαδή από τον οργανισμό -αντίθετα η κάθε «δόση» προστίθεται στην προηγούμενη. Επί της ουσίας, δεν υπάρχει όριο «ασφαλείας».

Έως σήμερα, ωστόσο, δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο για την προστασία των πολιτών, ενώ ελάχιστοι είναι οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται και ακόμα λιγότερα τα πρόστιμα που επιβάλλονται στις ρυπαίνουσες βιομηχανίες - άλλωστε κι αυτά σπάνια καταβάλλονται. Το κράτος εν κράτει των Οινοφύτων περιφρουρεί πολύ αποτελεσματικά το «δικαίωμα» στη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής. Η επεξεργασία των αποβλήτων κοστίζει. Ακόμα και η λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών για τους οποίους οι επιχειρήσεις έχουν επιδοτηθεί σημαίνει χρήματα.

«ΜΑ ΕΓΩ ΤΟΥΣ ΘΑΒΩ...»

Το έγκλημα ωστόσο είναι οφθαλμοφανές. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι βιομήχανοι είναι υποχρεωμένοι να επεξεργάζονται τα λύματά τους πριν τα απορρίψουν οπουδήποτε. Μεταξύ των προϋποθέσεων είναι όταν τα απόβλητα «φεύγουν» από τη μονάδα να είναι άχρωμα.

[...]

Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την υγεία των κατοίκων των Οινοφύτων που, επί δεκαετίες, πίνουν, μαγειρεύουν, ποτίζουν τις καλλιέργειές τους με αυτό το νερό; Κανείς επίσιμος φορέας δεν έχει ασχοληθεί να το διερευνήσει. Τα αποτελέσματα ωστόσο της προσωπικής έρευνας ενός ιδιώτη, του πατέρα Γιάννη Οικονομίδη, του νέου και δραστήριου κληρικού της περιοχής, προκαλούν σοκ. Με αφετηρία τα αρχεία ταφής των Οινοφύτων, αναζήτησε τα πιστοποιητικά θανάτου και βρήκε ότι στα Οινόφυτα ο καρκίνος ως αιτία θανάτου εκτοξεύθηκε από 6% το 1989 στο 32% σήμερα. Βρήκε μάλιστα ότι οι περισσότεροι καρκίνοι που σκότωναν τον πληθυσμό έχουν άμεση σχέση με την πρόσληψη τοξικών ουσιών: ουροδόχος κύστη, νεφρά, θυρεοειδής. Φυσικά, έχει ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές - ήτοι τη Νομαρχία Βοιωτίας. Κάθε εβδομάδα, εξάλλου, καταθέτει στη νομαρχία και μία επώνυμη καταγγελία σχετική με την απόρριψη αποβλήτων στον Ασωπό. Πάντα αναφέρει συγκεκριμένο τόπο και χρόνο της παρανομίας. Οχι μόνο δεν έχει έρθει ποτέ κάποιος να τις ελέγξει, αλλά οι καταγγελίες του δεν πρωτοκολλούνται καν. «Και τι σας νοιάζει εσάς;» ήταν η απάντηση μιας υπαλλήλου μετά τις συνεχείς οχλήσεις του. «Μα, εγώ τους θάβω!», απάντησε...


* Οι 18 ιδιοκτήτες, διευθυντές ή εκπρόσωποι 13 εργοστασίων της περιοχής που εμπλέκονται στην υπόθεση: Πρόκειται για τα εργοστάσια των εταιρειών «General Mills S.A.» (προϊόντα ζύμης) και «Κρεντίν Ελλάς Α.Ε.» (πρώτες ύλες αρτοποιίας - ζαχαροπλαστικής), τη βιομηχανία καλσόν (βαφείο) «ΒΙC ΒΙΟΛΕΞ Α.Ε.», το εργοστάσιο παραγωγής υλικών συσκευασίας «Μ.Ι. Μαΐλλης ΑΕΒΕ», το πτηνοσφαγείο «Αφοι Λειβαδίτη ΑΒΕΕ» και τα βαφεία - φινιριστήρια «Αφοι Σταυρινού Ανώνυμος Βιοτεχνική Εταιρεία Επεξεργασίας Υφασμάτων», «Χρωμοχημική ΑΒΕΕ», «Β.Α. Αρσενίδης ΑΕΒΕ», «ΕΛΦΙΝΚΟ Α.Ε.», «Κοσμάς Θώμογλου ΑΒΕΕ», «ΛΑΝ-ΝΕΤ ΑΕΒΕΤ» (ήδη «FANCO S.A.»), «Γ. Πολυχρόνου ΑΕΒΕ» και για τις εγκαταστάσεις της «Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας Α.Ε.».

Δεν υπάρχουν σχόλια: